'Hiếu' là chân lý định hình của trời đất, là tiết hạnh cần có của loài người

“Hiếu” là một trong những đức tính cần thiết nhất của văn hóa phương Đông nói riêng và văn hóa quả đât nói phổ biến. Từ xưa tới nay, “trung hiếu, lễ nghĩa” luôn được coi là những phẩm cách thức cao quý trong truyền thống của nhân loại. Trong đó, chữ “Hiếu” đứng vị trí bậc nhất. Trong “Hiếu kinh” – bạn dạng viết tham gia thời Tần-Hán, “Hiếu” thăng hoa lên ở mức độ Thiên lý. “Hiếu kinh” viết rằng: “Cu li hiếu, thiên chi kinh dã, đích chi nghĩa dã, dân chi hành dã.” (Hiếu là kinh của trời, là nghĩa của đất và là đạo hạnh của con người). “Hiếu” là lẽ thường của thiên đạo xoay chuyển, là cái lý của đất nâng đỡ vạn vật, là tiết hạnh mà loài người một mực phải thực hành. Lấy “Hiếu” để thống trị thiên hạ là một trong những lối suy nghĩ chủ chốt của các bậc Thánh Vương thời cổ xưa. Trong khoảng xưa tới nay, người ta đều coi mái ấm là công ty cơ bản cấu thành nên phố hội. Gia đình giống như tế bào của đất nước. Mái ấm hòa thuận thì quốc gia ắt sẽ hòa thuận. Gia đình thịnh thì non sông sẽ giàu mạnh. Mái ấm yên ổn vững tiến thưởng thì tổ quốc ắt cũng được tương tự. Bởi vậy, từ xưa đến nay khi giáo hóa dân chúng thì việc trước tiên là “tu thân, tề gia”. Có tức thị tu chính bản thân bản thân, rồi mới giữ mái ấm chỉnh tề, rồi quản trị quốc gia, rồi mới bình định trần gian. Tu thân là cái gốc, mà việc tu thân không thể thiếu “hiếu đạo”. Hiếu kính phụ mẫu (Ảnh minh họa) Xuyên suốt cuốn “Môn đệ quy” đều giảng về hiếu đạo. Tương tự, rút cục hiếu là gì? Loài người hiện đại hiện giờ phần nhiều đều nghĩ rằng, hiếu chính là phụng dưỡng cha mẹ. Nhưng người xưa lại không nghĩ rằng hiếu chỉ là tương tự. Học sinh của Khổng Tử là Tử Du từng hỏi ông về hiếu đạo. Khổng Tử nói: “Con người hiện nay nghĩ là, hiếu thảo cha mẹ chính là nói tới phương diện thưởng thức. Họ nghĩ rằng chỉ cần lo cho phụ thân mẹ đủ ăn đủ mặc thì đã là có hiếu rồi. Nhưng ví như mà phụng dưỡng phụ thân mẹ lại khiếm khuyết mất tâm kính cẩn thì việc cho ăn cho uống kia khác nào cho ngựa ăn đâu?” Học trò Tử Hạ cũng từng hỏi Khổng Tử về hiếu. Ông nói: “Luôn giữ được vẻ mặt, thái độ phấn kích với thân phụ mẹ là rất khó khăn. Giả dụ chỉ giúp phụ vương mẹ công tác, chu cấp ăn mặc thì sao gọi là hiếu được?” “Sắc mặt” của con cái đối với thân phụ mẹ bao hàm nhị ý nghĩa. Một là khi để mắt thờ cúng cha mẹ thì con phải luôn luôn giữ được sắc mặt ôn hòa, vui mừng. Nhị là bất luận là vẻ mặt của thân phụ mẹ có vui vẻ hay không thì con trẻ trong nhà vẫn phải trung thành kính cẩn. Đây mới đích thực là hiếu hạnh và cũng là việc rất không dễ dàng. Kính cẩn cha mẹ (Ảnh minh họa) Trong “Môn sinh quy” cũng dạy: “Thân ái ngã, hiếu hà nan; thân tăng ngã, hiếu phương hiền lành.” Ý nói rằng, ví như phụ thân mẹ mếm mộ chúng ta thì việc chúng ta hiếu thuận cha mẹ là điều không khó. Nhưng nếu như thân phụ mẹ ghét bỏ chúng ta, thì chúng ta vẫn phải hiếu thuận phụ vương mẹ, đó mới là thích hợp với tiêu chuẩn hiếu thuận của bậc thánh nhân từ. Người xưa đề cao lòng hiếu thảo của nhân loại. Những người hiếu hạnh với cha mẹ đều được công chúng tôn sùng, kính trọng. Trong lịch sử cũng có đầy đủ vị vua đã khiến cho tròn được bổn phận hiếu thảo của người con đối với thân phụ mẹ bản thân mình. Một vài vị vua có lòng  hiếu thảo cảm động trời xanh, được lưu truyền mãi tới ngày nay như Vua Thuấn, Hán Văn Đế, Khang Hy… Đạo hiếu và tấm gương về lòng hiếu hạnh của họ vẫn là bài học giá trị cho chúng ta hiện giờ học tập. Theo Đại Kỷ Nguyên Tiếng Trung
Mai Trà biên dịch Tìm hiểu:
Có thể bạn quan tâm: tintuc24h